نحوه تنظیم دنده عقب دوچرخه یا شانژمان
به منظور تنظیم دقیق دنده عقب یا همان شانژمان دوچرخه، که در زبان انگلیسی "Derailleur" نامیده می‌شود، ابتدا باید بدانیم که چگونه دنده عقب کار می‌کند. این مطلب آموزشی به شما کمک می‌کند تا درک اولیه‌ای از نحوه عملکرد دنده عقب پیدا کرده و بعد از آن آموزش تنظیم دنده عقب دوچرخه بصورت جامع ارائه خواهد شد. مدل‌های مختلفی از شانژمان یا همان دنده عقب دوچرخه وجود دارد اما همه آنها یک طراحی و عملکرد اساسی دارند.
خودرو عقب که همانند چرخ دنده‌هایی به توپی عقب دوچرخه متصل شده است بخشی از سیستم دنده عقب را تشکیل داده که نیازی به تنظیم ندارند و به ندرت خراب می‌شود و زمانی که خراب و فرسوده شود باید آن را تعویض نمایید. بخش اصلی سیستم دنده عقب که قابل تنظیم است و در این آموزش به آن می‌پردازیم شانژمان یا همان دنده عقب دوچرخه "Derailleur" نامیده می‌شود.
دنده عقب دوچرخه که در ایران به اسم شانژمان هم شناخته می‌شود از سه بخش اصلی همانند شکل بالا تشکیل شده است.
1. بازوی نگهدارنده بدنه:
بازوی نگهدارنده در مفصل بالایی خود یک فنر جای داده است که به وسیله این مفصل و به کمک بخش متصل کننده آلومینیمی "به نام گوشواره" به بدنه دوچرخه متصل شده است وظیفه ثابت نگاه داشتن بدنه اصلی شانژمان را دارد. سیم کشش تنظیم دنده هم در این بخش قرار گرفته است.
2. بدنه اصلی:
بدنه اصلی از دو باند و دو محور تشکیل شده که به کمک یک فنر در داخل بدنه و کشیدگی کابل یا سیم دنده وظیفه تغییر دنده را دارد. بخش اصلی تنظیم دنده و پیچ‌های تنظیم در این بخش وجود دارد.
3. بازوی پایین:
بازوی پایین شانژمان از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول "مفصل فنری" که وظیفه جمع کردن زنجیر را دارد و بخش دوم "دو قرقره" یا چرخ دنده که وظیفه هدایت زنجیر روی خودروهای مختلف که حرکت مکانیکی آن باعث تعویض دنده می‌شود، تشکیل شده است.
آشنایی با پیچ‌های تنظیم "H-limit screw" و "L-LIMIT SCREW"
بر روی تمامی دنده‌های دوچرخه یا همان شانژمان‌ها دو پیچ تنظیم "H" و "L" در کنار هم (مطابق تصویر زیر) وجود دارد. این دو پیچ ممکن است در روی بدنه اصلی یا در بالا و یا در جای دیگر از بدنه اصلی قرار گرفته باشند. این دو پیچ کمک می‌کنند تا شانژمان را برای حرکت بیش از حد در کوچکترین و بزرگترین خودرو تنظیم کنید. بخش عمده تنظیم دنده عقب به تنظیم صحیح این دوپیچ بستگی دارد.
پیچ‌های تنظیم "H" و "L" برای جلوگیری از چرخیدن بیش از حد به داخل و یا به سمت خارج به حالت تعلیق تنظیم می‌شوند تا زنجیر از روی خودرو به بیرون نیافتد.
پیچ اول "H-limit screw"
H-limit screw برای تنظیم و جلوگیری از چرخیدن بیش از حد به داخل و فیکس آن بر روی خودرو کوچک است. پیچ "H" محدودیت حرکت داخلی دنده را تعیین می‌کند. محکم کردن پیچ H باعث محدود کردن حرکت در سمت راست می‌شود.
پیچ دوم "L-LIMIT SCREW"
L-LIMIT SCREW برای تنظیم و جلوگیری از چرخیدن بیش از حد به خارج و فیکس دنده روی خودرو بزرگ است. پیچ "L" محدودیت حرکت بیرونی دنده را تعیین می‌کند. محکم کردن پیچ L باعث محدود کردن حرکت در سمت چپ می‌شود.
تنظیم شانژمان عقب دوچرخه
1. آماده کردن دنده عقب و جلو برای تنظیم شانژمان
در ابتدا به وسیله دسته دنده که روی فرمان قرار دارد دنده عقب را در پایین‌ترین خودرو قرار دهید و دنده جلو دوچرخه که طبق عوض کن نامیده می‌شود را در بزرگترین دنده جلو قرار دهید که زنجیر روی بزرگترین سینی طبق قرار گیرد.
2. بررسی صاف بودن گوشواره
حال با یک بررسی بصری از عقب و دنده دوچرخه کار را شروع کنید. دقت کنید در این مرحله اگر گوشواره دوچرخه به وضوح مطابق شکل زیر خم شده باشد، تنظیمات شما کار نخواهد کرد. اگر گوشواره خم شده است برای رفع آن، به آموزش تراز کردن گوشواره مراجعه کنید.
3. چک کردن مجدد دسته دنده یا همان شیفتر
دسته دنده یا همان شیفتر را چک کنید که دنده عقب حتما کاملا خلاص شده باشد و قرقره شانژمان و زنجیر روی کوچکترین خودرو قرار گیرد. گاهی بدلیل تنظیم اشتباه قبلی دنده عقب در پایین‌ترین خودرو قرار می‌گیرد ولی دسته دنده کاملا خلاص نشده است. بنابراین روی اهرم خلاص کردن دسته دنده چند بار فشار وارد کنید تا مطمئن شوید که در مکانیسم هیچ جایی برای خلاص شدن و دنده بیشتری وجود ندارد. این باعث می‌شود مطمئن شوید که دنده عقب (گیربکس عقب) به طور کامل خلاص شده است.
بهترین راه برای تنظیم پیچ H باز کردن سیم دنده است چرا که اگر سیم دنده سفت و کشیده شده باشد به شما اجازه نمی‌دهد این پیچ را تنظیم نمایید. بنابر پیچ سیم دنده را باز نمایید تا سیم آزاد شود و بتوانیم پیچ H را به راحتی تنظیم نمایید.
4. اگر دنده روی کوچکترین خودرو قرار نگرفت چه کنیم؟
اگر زنجیر به کوچکترین دنده عقب تغییر نکند، احتمالا از طرف پیچ تنظیم یا تنظیم کابل متوقف می‌شود. باید در این زمان پیچ H را کمی باز کنید تا به فنر شانژمان اجازه دهد که جمع شود و روی خودرو کوچک قرار گیرد. اگر با باز کردن پیچ H دنده روی خودرو کوچک قرار نگرفت به احتمال آخر سیم دنده را باز نکرده‌اید و سیم دنده بیش از حد سفت و کشیده است. باید پیچ سیم دنده را باز نمایید تا سیم دنده آزاد شود تا زنجیر روی خودرو کوچک قرار گیرد.
5. باز کردن سیم دنده
بهترین راه برای تنظیم پیچ H باز کردن سیم دنده است چرا که اگر سیم دنده سفت و کشیده شده باشد به شما اجازه نمی‌دهد این پیچ را تنظیم نمایید. بنابراین پیچ سیم دنده را باز نمایید تا سیم آزاد شود و بتوانیم پیچ H را به راحتی تنظیم نمایید.
6. تنظیم قرقره شانژمان با کوچکترین خودرو در یک خط راست
حال که زنجیر روی خودرو کوچک قرار گرفت باید تلاش کنید تا قرقره شانژمان با کوچکترین خودرو در یک خط مستقیم مطابق شکل زیر قرار بگیرد. باید پیچ تنظیم H-limit screw را مطابق شکل زیر کم کم به سمت عقب برگردانید (مطابق تصویر قرمز رنگ پایین). می‌بایست به میزانی باز کنید که (مطابق تصویر آبی رنگ پایین) چرخ دنده شانژمان با کوچکترین خودرو در یک خط راست قرار گیرند.
اگر با باز کردن پیچ تنظیم H-limit screw چرخ دنده شانژمان با خودرو در یک خط راست قرار نگیرد به احتمال بسیار زیاد سیم دنده بیش از حد سفت است، که نمی‌گذارد شانژمان به میزان کافی جمع شود تا قرقره شانژمان با کوچکترین خودرو در یک خط قرار گیرد. بنابراین مطابق روشی که بالا گفته شد سیم دنده را یا کمی شل کنید یا آن را باز کنید که قرقره یا همان چرخ دنده شانژمان با کوچکترین خودرو در یک خط راست قرار گیرند. به یاد داشته باشید هدف در اولین مرحله تنظیم قرارگیری قرقره شانژمان با کوچکترین خودرو در یک خط راست است.
7. تنظیم کشش سیم دنده
زمانی که چرخ دنده شانژمان با خودرو کوچک بوسیله پیچ تنظیم H-limit screw در یک خط قرار گرفت می‌بایست کشش سیم دنده را تنظیم کنید. سیم دنده را تا جایی بکشید و سفت کنید که تنظیم هم‌ترازی شانژمان و خودرو کوچک که در بالا گفته شد خراب نشود. این نکته بسیار مهم است سیم دنده باید سفت شود ولی به هیچ عنوان نباید به مقداری کشیده شود که هم‌ترازی قرقره شانژمان و خودرو کوچک از بین برود.
8. با تعویض دنده هم‌راستایی قرقره شانژمان و خودروها را چک کنید
زمانی که قرقره شانژمان با خودرو کوچک به درستی تنظیم و روی یک خط راست قرار گرفت و سیم دنده هم بصورت کامل کشیده و سفت شد بخش زیادی از تنظیم دنده دوچرخه انجام شده است. به شکل زیر در سمت راست را نگاه کنید! بعد از اینکه سه دنده تغییر کرد قرقره شانژمان دیگر دقیق در وسط خودرو چهار قرار نگرفته است! این بدان معنی است که بدرستی دنده تنظیم نشده است و در اینجا سیم دنده بیش از حد کشیده شده است. بسیار مهم است که به وسیله پیچ H قرقره شانژمان را در اولین مرحله با کوچکترین خودرو بدرستی تنظیم کنید تا در یک خط راست قرار گیرند و بعد از آن خلاصی سیم دنده را به درستی گرفته شود. اگر مراحل بالا بدرستی انجام شده باشد همانند شکل پایین سمت چپ قرقره شانژمان، زنجیر و خودرو در تمامی دنده‌ها در یک خط راست قرار می‌گیرند.
نکته: اگر در این مرحله بوسیله شیفتر یا همان دسته دنده روی فرمان یک دنده را تغییر دادید ولی دو دنده جابجا شد نشان دهنده آن است سیم بیش از حد جمع است. می‌توانید تنظیمات مختصر سیم دنده را بوسیله سر پیچی که در انتهای سیم دنده وجود دارد انجام دهید. با چرخش آن می توانید سیم را جمع و یا آزاد کنید.
9. تنظیم پیچ L-LIMIT SCREW
به شکل زیر دقت کنید! بسیار مهم است زمانی که دنده در بالاترین خودرو قرار گرفت قرقره شانژمان با بزرگترین خودرو در یک خط راست قرار گیرد! اگر همانند تصویر زیر در یک خط راست قرار نگیرد می‌تواند بسیار خطرساز شود! در چنین مواقعی مفصل پایینی شانژمان می‌تواند داخل پره‌های دوچرخه شود و باعث آسیب جدی و شکستن شانژمان و پره‌های دوچرخه شود. بنابراین حتما پیچ تنظیم L-LIMIT SCREW بچرخوانید تا در این حالت هم شانژمان با خودرو بزرگ در یک خط قرار گیرند و با بستن پیچ تنظیم اجازه ندهید که شانژمان بیش از حد به پره‌ها نزدیک نشود.
10. پیچ تنظیم B-SCREW
این پیچ زمانی نیاز به تنظیم دارد که زنجیر به درستی روی خودرو بزرگ ننشیند. اکثر سیستم‌های دنده نیاز دارند که بین خودرو بزرگ و قرقره شانژمان بین 5 تا 6 میلیمتر فاصله داشته باشد تا زنجیر بتواند براحتی در بین آن حرکت کند. با بستن پیچ B-SCREW می‌توانید این فاصله را تنظیم نمایید. و درستی این فاصله را با قرار دادن یک آچار آلن شماره 6 و مقایسه آن بصورت چشمی تشخیص دهید.
نظرات
نظری یافت نشد. اولین نظر را شما ثبت کنید